Thiết kế bài dạy Ngữ văn 6 - Bài: Ẩn dụ

 Bài dạy : ẨN DỤ 
I. Ẩn dụ là gì?
 Anh đội viên nhìn Bác
 Càng nhìn lại càng thương
 Người Cha mái tóc bạc
 Đốt lửa cho anh nằm
- Cụm từ "Người cha" chỉ Bác Hồ.
- Vì Bác với người cha có những điểm tương đồng nhau: tuổi 
tác, tình yêu thương, sự chăm sóc đối với các con.
 Nghệ thuật ẩn dụ: Người Cha
*Phân biệt so sánh và ẩn dụ:
- Giống nhau: Đều so sánh sự vật A với sự vật B
- Khác nhau: 
 + Ẩn dụ lược bỏ vế A chỉ nêu vế B
 + So sánh nêu cả vế A và vế B
 Khi phép so sánh được lược bỏ vế A người ta gọi là phép so 
sánh ngầm hay còn gọi là ẩn dụ. Người đọc sẽ tự liên tưởng mà 
cảm nhận.
- Tác dụng: Làm cho câu văn, câu thơ có tính hàm súc, tăng sức 
gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền! (Ca dao)
 Nghĩa gốc: "thuyền" phương tiện đường thuỷ. "Bến" : đầu 
mối giao thông.
 Nghĩa chuyển: "Thuyền' có tính chất cơ động chỉ người đi 
xa, "Bến" có tính chất cố định chỉ người chờ đợi.
- “Thuyền” và “bến” làm ta liên tưởng tới người con trai và 
người con gái yêu nhau, xa nhau, nhớ thương nhau Dựa vào 
sự tương đồng về phẩm chất ( ẩn dụ phẩm chất)
*. Ghi nhớ: SGK/69
III. Luyện tập:
Bài 1: 
- Cách 1:
 Bác Hồ mái tóc bạc
 Đốt lửa cho anh nằm
 Miêu tả trực tiếp, có tác dụng nhận thức lí trí.
- Cách 2:
 Bác Hồ như Người Cha
 Đốt lửa cho anh nằm
 Dùng phép so sánh, tác dụng định danh lại. Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
 - “Mặt trời đi qua trên lăng”: mặt trời đã được nhân hoá 
 “đi”
 - “Mặt trời trong lăng”: Hình ảnh ẩn dụ, ngầm chỉ Bác 
 Hồ.
+ Bác đã đem lại cho đất nước và dân tộc những thành quả cách 
mạng vô cùng to lớn, ấm áp, tươi sáng như mặt trời.
+ Thể hiện lòng thành kính, biết ơn và sự ngưỡng vọng của 
nhân dân.
- Cả mặt trời và Bác Hồ đều là cội nguồn của ánh sáng, nguồn 
gốc của sự sống, hạnh phúc cho đồng bào Việt Nam.
Bài 3: 
a. Buổi sáng, mọi người đổ ra đường. Ai cung muốn ngẩng lên 
cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt.
- “Thấy mùi hồi chín chảy qua mặt”: từ khứu giác (mũi) 
chuyển sang thị giác (mắt)
- Tác dụng: tạo liên tưởng mới lạ, cảm nhận sự vật bằng nhiều 
giác quan.
b. Cha lại dắt cn đi trên cát mịn
Ánh nắng chảy đầy vai
- “Ánh nắng chảy đầy vai”: Xúc giác thị giác
- Tác dụng: tạo liên tưởng mới lạ, hình ảnh ánh nắng trở nen 
mềm mại,tự nhiên, gần gũi vói con người.