Chuyên đề Stem môn Địa lí: Dạy học theo dự án vấn đề ô nhiễm môi trường nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh

 CHUYÊN ĐỀ STEM MÔN ĐỊA LÍ: 
 DẠY HỌC THEO DỰ ÁN VẤN ĐỀ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NHẰM 
 NÂNG CAO Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO HỌC SINH 
I LỜI NÓI ĐẦU
Chúng ta đều biết môi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con 
người và sự phát triển kinh tế văn hoá của đất nước và của cá nhân. Môi trường 
hiện tại đang có những thay đổi bất lợi cho con người, đặc biệt là những yếu tố 
mang tính chất tự nhiên như là đất, nước, không khí, hệ động, thực vật. Tình trạng 
môi trường thay đổi và bị ô nhiễm đang diễn ra trên phạm vi mỗi quốc gia cũng 
như trên toàn cầu. Chưa bao giờ môi trường bị ô nhiễm nặng như bây giờ. Chính 
vì vậy việc giáo dục bảo vệ môi trường nói chung, bảo vệ thiên nhiên, tài nguyên 
đa dạng sinh học nói riêng, là vấn đề cần thiết, cấp bách và bắt buộc khi giảng dạy 
trong trường Phổ thông. Vì nó cung cấp cho HS những kiến thức cơ bản có liên 
quan đến môi trường, sự ô nhiễm môi trường, biện pháp giảm thiểu ô nhiễm tăng 
cường sự hiểu biết về mối quan hệ tác động qua lại giữa con người với tự nhiên 
trong sinh hoạt và lao động sản xuất, góp phần hình thành ở học sinh ý thức và 
đạo đức mới đối với môi trường, có thái độ và hành động đúng đắn để bảo vệ môi 
trường. Vì vậy, giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh là việc làm có tác dụng 
rộng lớn nhất, sâu sắc và bền vững nhất.
II MỤC ĐÍCH
- Bảo vệ môi trường không chỉ là của riêng một ai, khi làm việc gì đó hãy nghĩ rằng 
mỗi việc làm của chúng ta đều tác động tới môi trường. Nếu đó là tác động tốt thì 
chúng ta nên tích cực và phấn đấu nhiều hơn nữa. Còn nếu tác động xấu nhưng ta 
không thể tránh được thì hãy làm sao cho tác động đó là tối thiểu, bởi môi trường 
đó chưa hẳn đã tác động đến chúng ta mà nó có tác động rất lớn đến con em chúng 
ta, thế hệ tương lai nói riêng và con người nói chung. • Giai đoạn 3: 
 trình bày chuyên 
 đề trước tổ 
 nhóm. Giáo viên 
 tổ chức hoạt 
 động chuyên đề 
 như một cuộc 
 chơi chia thành 3 
 vòng cụ thể tính 
 điểm, cuối hoạt 
 động nhóm nào 
 cao điểm nhất sẽ 
 chiến thắng.
IV ĐỐI TƯỢNG THỰC HIỆN
 - Vào ngày 27/3/2018 thực hiện đối với lớp 71
 - Tuy nhiên, với chuyên đề này có thể thực hiện cho toàn bộ các khối ở họ 
 sinh THCS. HOẠT ĐỘNG 2: ĐẠI DIỆN CÁC TỔ NHÓM LÊN BÁO CÁO PHẦN DỰ 
 ÁN CHUẨN BỊ CỦA TỔ MÌNH
V.2 Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG – NGUYÊN NHÂN VÀ TÁC HẠI CỦA Ô 
NHIỄM MÔI TRƯỜNG
V.2 .1 Ô nhiễm môi trường không khí:
Ô nhiễm môi trường không khí Là hiện tượng làm cho không khí sạch thay đổi 
thành phần, có nguy cơ gây hại đến thực vật, động vật, sức khỏe con người và môi 
trường xung quanh. 
 - Không khí 
 sạch thường gồm 78% 
 N2, 21% O2 và 1% các 
 khí khác: CO2, SO2, 
 HCl, bụi, hơi 
 nước
 - Không khí bị ô 
 nhiễm thường chứa 
 quá mức cho phép 
 nồng độ các khí CO2, 
 CH4và một số khí độc 
 khác (CO, NH3, SO2, 
 HCl) và một số vi 
 khuẩn gây bệnh,
Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí ?
Có hai nguyên nhân gây ô nhiễm không khí đó là nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc 
nhân tạo. 
+ Nguồn gốc tự nhiên do các hiện tượng thiên nhiên như núi lửa, động đất, quá 
trình phân huỷ xác động thực vật - Phá hủy tầng ozon: Vì tầng ôzôn hấp thụ tia cực tím từ mặt trời, giảm sút tầng 
ozon dự đoán sẻ tăng cường độ tia cực tím ở bề mặt Trái Đất, có thể dẫn đến nhiều 
thiệt hại bao gồm cả gia tăng bệnh ung thư da.
- Tác hại lớn đến sức khỏe con người: Theo tổ chức Y Tế Thế Giới ô nhiễm không 
khí làm khoảng 800000 người chết, 4,6 triệu người giảm tuổi thọ trên thế giới mỗi 
năm. 2/3 số người chết và giảm tuổi thọ thuộc các nước đang phát triển ở Châu Á. 
Các chất ô nhiễm không khí đều gây tác hại lớn đến sức khỏe con người, ảnh 
hưởng mãn tính hay cấp tính và có thể dẫn đến tử vong. VD: Khí CO gây ngạt thở 
có thể dẫn đến tử vong, khí SO2 gây kích ứng đường hô hấp, viêm loét phế quản và 
phổi. Pb gây tổn hại gan, thận, hệ thần kinh. Tiếp xúc với NO 2 sẽ làm tổn thương 
niêm mạc phổi, tăng nguy cơ nhiễm trùng, mắc các bệnh hô hấp, tổn thương chức 
năng phổi, mắt, mũi, họng. Các hạt bụi nhỏ gây các bệnh về đường hô hấp, tim 
mạch, mắt.
V.2.2 Ô nhiễm môi trường nước.
Ô nhiêm môi trường nước Là hiện tượng làm thay đổi thành phần tính chất của 
nước gây bất lợi cho môi trường nước, phần lớn do các hoạt động khác nhau của 
con người gây nên.
- Nước sạch không chứa các chất nhiễm bẩn, vi khuẩn gây bệnh, các chất hóa học 
và thỏa mãn các quy định về thành phần giới hạn của một số nguyên tố, nồng độ 
một số chất thải của Tổ chức Y Tế Thế Giới. Nước sạch nhất là nước cất (thành 
phần chỉ là H2O).
- Nước ô nhiễm thường chứa các chất thải hữu cơ, các vi sinh vật gây bệnh, các 
chất dinh dưỡng thực vật, các hóa chất hữu cơ tổng hợp, các hóa chất vô cơ, các 
chất phóng xạ, chất độc hóa học
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước : 
* Nguồn gốc tự nhiên: Do mưa, bão, lũ lụt,Nước mưa rơi xuống nhà cửa, đồng 
ruộng, nhà máy, đường phố,kéo theo các chất bẩn xuống các nguồn nước. - Ở nông thôn, khu 
vực sản xuất nông 
nghiệp không 
ngừng gia tăng. 
76% số dân đang 
sinh sống ở nông 
thôn, là nơi cơ sở 
hạ tầng còn lạc 
hậu, phần lớn các 
chất thải của con 
người và gia súc 
không được xử lý 
nên thấm xuống 
đất hoặc rửa trôi làm cho tình trạng ô nhiễm nguồn nước về mặt hữu cơ và vi sinh 
vật ngày càng cao, nhất là việc lạm dụng các chất bảo vệ thực vật trong sản xuất 
nông nghiệp dẫn đến các nguồn nước ở sông, hồ, kênh, mương bị ô nhiễm.
- Tai nạn tràn dầu trên biển cũng gây ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước.
Tác hại của ô nhiễm nguồn nước
- Ảnh hưởng của ô nhiễm nước mặt đối với sức khỏe cộng đồng chủ yếu thông qua 
hai con đường, do ăn uống phải nước bị ô nhiễm hay các loại rau quả, thủy hải sản 
được nuôi trồng trong nước bị ô nhiễm và tiếp xúc với môi trường nước bị ô 
nhiễm.
- Số liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy, gần một nửa trong số 26 bệnh truyền 
nhiễm có nguyên nhân liên quan đến nguồn nước bị ô nhiễm. Ðiển hình là bệnh 
tiêu chảy cấp, dịch tả, thương hàn, đau mắt đỏ, các bệnh về đường tiêu hóa, viêm 
gan A, viêm não, ung thư Các nghiên cứu khoa học cũng cho thấy, khi sử dụng 
nước nhiễm asen để ăn uống, con người có thể mắc bệnh ung thư trong đó thường Ô nhiễm môi trường đất Là tất cả các hiện tượng, các quá trình làm nhiễm bẩn 
đất, thay đổi tính chất lí, hóa tự nhiên của đất do các tác nhân gây ô nhiễm, dẫn đến 
làm giảm độ phì nhiêu của đất.
 - Đất sạch không chứa các chất nhiễm bẩn, một số chất hóa học, nếu có chỉ 
 đạt nồng độ dưới mức quy định.
 - Đất bị ô nhiễm có chứa một số độc tố, chất có hại cho cây trồng vượt quá 
 nồng độ đã được quy định.
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất:
Do nguồn gốc tự 
nhiên và nhân tạo:
+ Nguồn gốc tự 
nhiên: Nhiễm phèn 
làm PH môi trường 
giảm gây ngộ độc
cho cây con. 
Nhiễm mặn do 
muối trong nước 
biển hay từ các mỏ 
muối làm áp suất 
thẩm thấu cao gây 
hạn sinh lý cho 
thực vật
+ Nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường đất là do nguồn gốc nhân tạo:
- Ô nhiễm do hoạt động nông nghiệp: Con người sử dụng quá nhiều phân bón hóa 
học, phân bón hữu cơ, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc kích thích tăng trưởng
- Do việc đẩy mạnh đô thị hóa và công nghiệp hóa - Dầu thô làm ô nhiễm sự sống trên trái đất, theo mưa lan tràn trên mặt nước. Đất 
nhiễm dầu gây tác hại nghiêm trọng đến môi trường (tai nạn dầu Neptune và các 
tàu dầu ở Cát Lái, Nhà Bè, Cần Giờ). 
- Do tập quán, sản xuất chăn nuôi không hợp vệ sinh, dùng phân chuồng tươi bón 
cây  làm sinh ra các tác nhân sinh học như trực khuẩn lỵ, thương hàn, ký sinh 
trùng (giun, sán). Các tác nhân sinh học này có thể gây ra bệnh ở người.
- Ô nhiễm do các chất thải công nghiệp thường chứa những sản phẩm độc hại ở 
dạng lỏng và dạng rắn.
- Đất có thể bị ô nhiễm từ nguồn nước bị ô nhiễm. Khi nguồn nước bị ô nhiễm 
chảy qua bề mặt hoặc di chuyển lắng đọng hoặc thấm sâu vào đất. Đó có thể là 
chất độc hữu cơ như xăng, dầu, mỡ, hydrocacbon khác; có thể là chất độc vô cơ 
như kim loại và oxit kim loại nặng; cũng có thể là vi khuẩn gây bệnh, hoặc xác 
chết của động vật và thực vật.
Tác hại của ô nhiễm môi trường đất: 
- Sự tích tụ cao các chất độc hại, các kim loại nặng trong đất sẽ làm tăng khả năng 
hấp thụ các nguyên tố có hại trong cây trồng, vật nuôi và gián tiếp gây ảnh hưởng 
xấu tới sức khỏe con người. Do sử dụng nhiều hóa chất trong nông nghiệp, hiện 
nay tình hình ngộ độc thực phẩm do các hóa chất độc, trong đó có thuốc bảo vệ 
thực vật vẫn diễn ra phức tạp và có chiều hướng gia tăng
- Phân hóa học là con dao 2 lưỡi. Nếu bón quá nhiều phân hoá học là hợp chất nitơ, 
lượng hấp thu của rễ thực vật tương đối nhỏ, đại bộ phận còn lưu lại trong đất, qua 
phân giải chuyển hoá, biến thành muối nitrat trở thành nguồn ô nhiễm cho mạch 
nước ngầm và các dòng sông.. Khi bón nhiều phân hóa học làm đất trở nên chặt 
hơn, kết cấu vững chắc, không tơi xốp mà người nông dân gọi là đất trở nên “chai 
cứng”, tính thoáng khí kém hơn , vi sinh vật ít đi vì bị hóa chất hủy diệt.
- Phần lớn nông dân bón phân hữu cơ chưa được ủ và xử lí đúng kĩ thuật nên gây 
nguy hại cho môi trường đất. Nguyên nhân là do trong phân chứa nhiều trứng giun, HOẠT ĐỘNG 4: GIÁO VIÊN CHO HỌC SINH THI THAM GIA TRÒ 
 CHƠI HÁI TÁO THÔNG QUA ĐOẠN VIDEO. VI KẾT LUẬN
Mỗi con người sinh sống trên cùng hành tinh này đều cũng phải có trách nhiệm 
bảo vệ môi trường sinh thái xung quanh ta, bởi lẽ ta đang sống trong chính vỏ bọc 
của môi trường, đất ô nhiễm, không khí và nguồn nước ô nhiễm thì con người và 
tất cả sinh vật trên 
trái đất khó có thể tồn 
tại. Hãy cùng nhau vì 
tương lai, vì cuộc 
sống của chính chúng 
ta, hãy mạnh mẽ đứng 
lên bảo vệ môi trường 
vì đó cũng chính là 
hành động bảo vệ 
cuộc sống của chính 
mình. Hãy cùng 
chung tay để xây dựng và bảo vệ trái đất, ngôi nhà chung của tất cả loài người trở 
nên tốt đẹp hơn, an toàn hơn và trong sạch hơn. 
Là học sinh những người chủ tương lai của đất nước các em hãy hành động vì một 
môi trường: XANH – SẠCH – ĐẸP.
Đó là tất cả những gì mà bản thân tôi mong muốn khi thực hiện chuyên đề này. 
Chuyên đề còn nhiều thiếu sót rất mong sự góp ý của quý thầy cô. Tôi xin chân 
thành cảm ơn!
 Bình Thạnh, ngày 27/3/2018
 Người thực hiện
 Lê Thị Nhẫn