Chuyên đề Đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học

 Chuyên đề
ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO 
 NGHIÊN CỨU BÀI HỌC ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
I. Quan niệm đổi mới chuyên môn theo NCBH
* Thế nào là sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học (NCBH)?
 - Là hoạt động chuyên môn nhưng ở đó GV tập trung phân tích 
các vấn đề liên quan đến người học (học sinh).
 - Không tập trung vào việc đánh giá giờ học, xếp loại GV mà 
nhằm khuyến khích GV tìm ra nguyên nhân tại sao HS chưa đạt kết quả 
như mong muốn và có biện pháp để nâng cao chất lượng dạy học, tạo cơ 
hội cho HS được tham gia vào quá trình học tập; giúp GV có khả năng 
chủ động điều chỉnh nội dung, phương pháp dạy sao cho phù hợp với 
từng đối tượng HS.
Vậy vấn đề đổi mới sinh hoạt chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học. 
 Thực tế là việc dự giờ và đánh giá tiết dạy của GV thông qua quan sát 
 HS. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
II. Các bước tiến hành sinh hoạt chuyên môn theo NCBH
1- Bước 1. Xây dựng kế hoạch bài học. 
a) - Nhóm trưởng cần xác định mục tiêu kiến thức và kĩ năng mà HS cần đạt 
được khi tiến hành nghiên cứu. Đề xuất với thành viên trong tổ (nhóm) CM. 
GV trong tổ (nhóm) sẽ thảo luận chi tiết, cụ thể chọn bài học, thời gian tiến 
hành bài dạy, lớp thực hiện bài dạy minh họa, GV thực hiện dạy minh họa.
b) - GV trong tổ (nhóm) thảo luận xây dựng giáo án cho bài học minh họa.
+ Cần xác định mục tiêu, phương pháp trong bài học.
+ Đặt câu hỏi xem đây là loại bài học gì?
+ Cách giới thiệu bài học như thế nào?
+ Sử dụng các PP và phương tiện dạy học thế nào cho đạt hiệu quả cao?
+ Nội dung bài học chia ra những đơn vị kiến thức nào?
+ Dự kiến tổ chức hoạt động dạy học nào tương ứng?
+ Dự kiến tích hợp nội dung giáo dục nào là phù hợp?
+ Dự kiến cách suy nghĩ, khả năng tiếp nhận của HS vào bài học, các tình 
huống dạy học xảy ra, dự kiễn cách kết thúc bài học. LK ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
II. Các bước tiến hành sinh hoạt chuyên môn theo NCBH
2- Bước 2. Tiến hành bài học và dự giờ
 - Sau khi hoàn thành xây dựng kế hoạch dạy học chi tiết, GV sẽ dạy 
minh hoạ bài học nghiên cứu ở một lớp đã chuẩn bị trước.
 - Các yêu cầu cụ thể của giờ dạy minh họa như sau:
 + Chuẩn bị lớp dạy minh hoạ, bố trí lớp có đủ chỗ ngồi quan sát thuận lợi 
cho người dự.
 + Điều chỉnh số lượng người dự ở mức vừa phải, không quá đông.
 + Việc dự giờ cần đảm bảo không ảnh hưởng đến việc học của học sinh, 
không gây khó khăn cho người dạy minh hoạ. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
 II. Các bước tiến hành sinh hoạt chuyên môn theo NCBH
2- Bước 2. Tiến hành bài học và dự giờ
 - GV dạy và dự cần quan sát học sinh học, cách phản ứng của học 
sinh trong giờ học, cách làm việc nhóm HS, những sai lầm học sinh mắc 
phải, thái độ tình cảm của học sinh... Quan sát tất cả đối tượng học sinh, 
không được “bỏ rơi” một HS nào.
 - GV dự từ bỏ thói quen đánh giá giờ qua hoạt động của GV dạy, 
người dự cần học tập, hiểu và thông cảm với khó khăn của người dạy. Đặt 
mình vào vị trí của người dạy để phát hiện những khó khăn trong việc học 
của HS để tìm cách giải quyết. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
II. Các bước tiến hành sinh hoạt chuyên môn theo NCBH
4- Bước 4. Áp dụng cho thực tiễn dạy học hàng ngày
 - Sau khi thảo luận về tiết dạy đầu tiên, tất cả GV cùng suy ngẫm 
 xem có tiếp tục thực hiện NCBH này nữa không? Nếu bài học nghiên 
 cứu vẫn chưa hoàn thiện thì cần tiếp tục nghiên cứu để tiến hành dạy ở 
 các lớp sau cho hoàn thiện hơn.
 - Cuối cùng các GV viết bài báo cáo vạch ra những gì họ được học 
 liên quan đến chủ đề nghiên cứu và mục tiêu của họ trong giảng dạy. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
III. Tổ chức thực hiện SHCM theo NCBH.
1- Điều kiện để thực hiện nghiên cứu bài học
 - Nhóm GV hợp tác xây dựng giáo án.
 - Tiết học minh hoạ là tiết học như bình thường hàng ngày.
 - Phát giáo án của tiết học cho giáo viên dự giờ.
 - Vị trí GV dự giờ có thể quan sát được nét mặt, thái độ của học sinh.
 - Các giáo viên cần học cách quan sát.
 - Nêu lại những ấn tượng của mình khi quan sát học sinh học.
 - Chỉ ra thực tế và có bằng chứng (quay video, chụp ảnh)
 - Không đánh giá giờ dạy của GV.
 - Sự ủng hộ từ phía lãnh đạo. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
III. Tổ chức thực hiện SHCM theo NCBH
2- Tổ chức thực hiện SHCM theo NCBH
 Giai đoạn thứ hai: Tập trung phân tích các nguyên nhân, các mối 
 quan hệ trong giờ học và tìm biện pháp cải tiến, nâng cao chất lượng các 
 bài học.
 - Đi sâu nghiên cứu, phân tích các phương án dạy học đáp ứng tối 
 thiểu việc học của học sinh, các mối quan hệ trong lớp học, các kĩ năng 
 cần thiết để nâng cao chất lượng việc học của HS.
 - Tăng cường, vận dụng, thử nghiệm những ý tưởng sáng tạo khi 
 dạy minh hoạ, lấy học sinh làm trung tâm đều được vận dụng, trải nghiệm 
 trong SHCM. 
 - SHCM nên tổ chức càng nhiều lần càng tốt. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
IV. Sự khác nhau giữa sinh hoạt CM truyền thống 
 với sinh hoạt CM theo NCBH.
 Sinh hoạt CM truyền thống Sinh hoạt CM theo NCBH
2. Thiết kế bài dạy minh hoạ 2. Thiết kế bài dạy minh hoạ
- Bài dạy minh hoạ được phân công - Bài dạy minh hoạ được các GV trong 
cho một GV thiết kế; được chuẩn bị, tổ thiết kế. Chủ động linh hoạt không 
thiết kế theo đúng mẫu quy định. phụ thuộc máy móc vào quy trình, các 
- Nội dung bài học được thiết kế theo bước dạy học trong SGK, SGV.
sát nội dung SGV, SGK, không linh - Các hoạt động trong thiết kế bài học 
hoạt xem có phù hợp với từng đối cần đảm bảo được mục tiêu bài học, 
tượng HS không. tạo cơ hội cho tất cả HS được tham gia 
- Thiếu sự sáng tạo trong việc sử dụng bài học.
các phương pháp, kĩ thuật dạy học. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
IV. Sự khác nhau giữa sinh hoạt CM truyền thống 
 với sinh hoạt CM theo NCBH.
 Sinh hoạt CM truyền thống Sinh hoạt CM theo NCBH
 * Người dự giờ * Người dự giờ
 - Thường ngồi ở cuối lớp học quan sát - Đứng ở vị trí thuận lợi để quan 
 người dạy như thế nào, ít chú ý đến sát, ghi chép, sử dụng các kĩ thuật, 
 những biểu hiện thái độ, tâm lí, hoạt động chụp ảnh, quay phimnhững hành 
 của HS. vi, tâm lí, thái độ của HS để có dữ 
 liệu phân tích việc học tập của HS.. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
IV. Sự khác nhau giữa sinh hoạt CM truyền thống 
 với sinh hoạt CM theo NCBH.
 Sinh hoạt CM truyền thống Sinh hoạt CM theo NCBH 
 5. Kết quả 5. Kết quả
 *Đối với HS *Đối với HS
 - Kết quả học tập của HS ít được - Kết quả của HS được cải thiện.
 cải thiện. - HS tự tin hơn, tham gia tích cực vào 
 - Quan hệ giữa các HS trong giờ các hoạt động học, không có học sinh 
 học thiếu thân thiện, có sự phân nào bị “bỏ quên”.
 biệt giữa HSG với HS yếu kém - Quan hệ giữa các học sinh trở nên 
 thân thiện, gần gũi về khoảng cách 
 kiến thức. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
IV. Sự khác nhau giữa sinh hoạt CM truyền thống 
 với sinh hoạt CM theo NCBH.
 Sinh hoạt CM truyền thống Sinh hoạt CM theo NCBH
* Đối với cán bộ quản lí *Đối với cán bộ quản lí
- Cứng nhắc, theo đúng quy định chung. - Đặt bài học lên hàng đầu, đánh giá 
Không dám công nhận những ý tưởng sự linh hoạt sáng tạo của của từng 
mới, sáng tạo của GV. GV.
- Quan hệ giữa cán bộ quản lí với GV là - Có cơ hội bám sát chuyên môn, 
quan hệ mệnh lệnh, xa cách, hành hiểu được nguyên nhân của những 
chính khó khăn trong quá trình dạy và học 
 để có biện pháp hỗ trợ kịp thời.
 - Quan hệ giữa cán bộ quản lí và 
 GV gần gũi, gắn bó và chia sẻ. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
VI. Một số khó khăn cần khắc phục khi đổi mới SHCM theo NCBH
1. Về cơ sở vật chất.
- Khó khăn: + Lớp học hẹp khó bố trí chỗ ngồi cho GV đến dự
 + Đồ dùng dạy học cho tiết dạy còn thiếu, không đồng bộ.
- Khắc phục: + BGH tạo ĐK cho tiết dạy được thực hiện ở phòng bộ môn
sẽ có không gian rộng, GV dự có thể ngồi ở 2 bên để quan sát hoạt động của 
HS rõ hơn. 
 + GV dạy phải chuẩn bị trước các đồ dùng dạy học, chủ động 
thay thế những đồ dùng thiếu. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
VI. Một số khó khăn cần khắc phục khi đổi mới SHCM theo NCBH
3. Về nhóm chuyên môn.
- Khó khăn: + Mất nhiều thời gian cho mỗi lần SHCM theo NCBH. Từ thời 
 gian thảo luận xây dựng bài dạy đến khi rút kinh nghiệm đưa ra bài học 
 (mỗi lần mất khoảng 3 đến 4 tiết) 
 + Nhiều GV có thái độ không hoà đồng, không bình đẳng, chưa sẵn 
 sàng học hỏi và hợp tác mà lại là phê phán, đánh giá, làm mất đi tính nhân 
 văn của SHCM theo NCBH.
 + GV chưa thực sự hợp tác cùng nhau xây dựng kế hoạch bài học
 + Người dự dùng các phương tiện gây sự chú ý của HS 
- Khắc phục: + Để thực hiện được mỗi lần SHCM theo NCBH thì cần cụ thể 
 hóa thời gian như: Bước 1. a) khoảng 30 phút cuối buổi họpCM Bước 1 
 Bước 1. b) 1 buổi sinh hoạt CM
 Bước 2. Thực hiện dạy 1 tiết theo TKB hoặc bố trí trong 1 
 buổi SHCM sau đó thực hiện bước 3 và bước 4 luôn. 
=> Tổng số khoảng 2 buổi họp chuyên môn hàng tuần theo kế hoạch nên tổ 
 trưởng phải lập kế hoạch trước vào kế hoạch của tổ.
 + Người dự không nên dùng máy ảnh, Camera làm mất tấp 
 trung của HS ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
 MỘT SỐ QUI ĐỊNH VỀ SỐ LƯỢNG THỰC HIỆN VÀ HỒ SƠ LƯU CỦA TỔ
I. Số lượng thực hiện:
Mỗi kì thực hiện 02 lần => cả năm 4 lần
II. Hồ sơ lưu gồm:
1. Biên bản phân công GV hoặc GV tự nguyện dạy minh họa. (Lưu cả trong sổ 
nghị quyết tổ và nghị quyết cá nhân)
2. Biên bản sinh hoạt tổ (nhóm) tham gia góp ý xây dựng bài dạy. (Lưu cả trong 
sổ nghị quyết tổ và nghị quyết cá nhân)
3. Phiếu dự giờ. (Lưu cả trong sổ dự giờ của mọi thành viên)
4. Giáo án dạy thực nghiệm.
5. Biên bản sinh hoạt tổ (nhóm) rút kinh nghiệm giờ dạy và bài học kinh nghiệm 
(Lưu cả trong sổ nghị quyết tổ và nghị quyết cá nhân)